Ka Ngangana Tonu a Hineāmaru: He Kōrero Tuku Iho nō Te Tai Tokerau

Melinda Webber and Te Kapua O'Connor. Nā Quinton Hita i whakamāori.

Author: Melinda Webber rāua ko
Author: Te Kapua O'Connor i tuhi.
Author: Quinton Hita i whakamāori.
Author: Nā Kahurangi Cindy Kiro te kupu mātāmua.
Format: Jacketed Hardback
Pages: 184
Published: 13 October 2022
Specs: 24.0cm x 17.0cm
ISBN: 9781869409494
$59.99

Available in Ebook

Extract

He kōrero tuku iho, whakahirahira, mō ngā tūpuna rua tekau mā whā o Te Tai Tokerau.

E kore e mōnehunehu te pūmahara ki ngā momo rangatira o neherā nā rātou nei i toro te nukuroa o Te Moana Nui a Kiwa me Papa Tū a Nuku. Ko ngā tohu o ō rātou tapuwae i kākahutia ki runga i te mata o te whenua – he taonga, he tapu.' 
Tā Himi Hēnare

Haramai te mana o ngā tūpuna o Te Tai Tokerau. He kaihohou rongo, he kaingārahu, he kaitorotoro whenua, he kaipara huarahi. Taea kē te whakamīharo o te pukapuka nei, nā Melinda Webber rāua ko Te Kapua O’Connor. He mea tuhituhi kia whiwhi ai ngā uri whakatupu ki ēnei kōrero mō ngā tūpuna rua tekau mā whā nei mō Nukutawhiti, mō Hineāmaru, mō Hongi Hika, mō Te Ruki Kawiti, me te maha atu. Waiho mā ngā kōrero nei, ngā whakapapa, ngā waiata, ngā pepeha, ka mātau ai tātou ki ā rātou mahi, ki ō rātou kāinga, ki ō rātou tikanga, ki tō rātou ao.

Me tā e rua kē pukapuka, reo Pākehā, reo Māori nōki. Nā Quinton Hita te reo Māori. Ka mutu, ko te whakaahua hei kākahu mō te pukapuka nei, nā Shane Cotton. Ko te ingoa o te pukapuka nei, Ka Ngangana Tonu a Hineāmaru, he akiaki i a tātou kia ū – i runga i te tātai hono ki ēnei kōrero tuku iho, ki ēnei whenua rongonui, ki ēnei tūpuna marutuna kua mene ki te pō.

 

________

Also available in English: 

A Fire in the Belly of Hineāmaru: A Collection of Narratives about Te Tai Tokerau Tūpuna

By Melinda Webber and Te Kapua O'Connor.

english edition

________ 

 

Kaituhi

Ko Ahorangi Melinda Webber (Ngāti Kahu, Ngāti Hau, Ngāti Hine, Ngāpuhi, Ngāti Whakaue) te Tumu o te Tari Mātauranga, Toko i te Ora, i Waipapa Taumata Rau. I whiwhi hoki ia ki te tohu Fulbright/Ngā Pae o te Māramatanga, i ngā tau ki muri. Ka mutu, i whakawhiwhia ki te pūtea Marsden Fast-Start, he tautoko i a ia ki te rapu mātauranga e hāngai ana ki ngā tūpuna o Te Tai Tokerau (te tīmatanga mai o te pukapuka nei). Ka mutu, i te tau 2017, ka whakawhiwhia ia ki te Rutherford Discovery Fellowship, he ketu i te pātai nui kei mua i te hunga kaiako ‘Me pēhea te whakatupu i te aroha ki te taha Māori, i te wairua hiahia ako hoki i roto i ngā ākonga Māori?’ I taua tau anō, ko Melinda te kaihautū i te kaupapa Phase Three of The Starpath Project. Hoi, i tēnei wā, ko ia tētahi o ngā kaihautū i te kaupapa Atlantic Fellows for Social Equity, i raro i a Waipapa Taumata Rau. Āpiti atu, e ono tau ōna i tū ai hei kaiwhakahaere uiuinga mā Ngā Pae o te Māramatanga, i te kaupapa e kīia nei ko ‘Ka Awatea’. He kaupapa rapu tēnei i te āhua ako o te ākonga Māori, me te pā hoki o tana āhua noho i te kāinga ki taua ako, e kake ai te ākonga i roto i te ao mātauranga. Ko te aronga nui o wā Melinda mahi, ko te rapu i ngā huarahi e mārama kē ake ai tātou ki te hinengaro o te ākonga Māori ki ngā mahi ako, te whai wāhi mai o te taha Māori ki te ako, te tautoko i ngā ākoranga e takea mai ana i te kāinga, me te tūhonohono o te kura, o te kāinga, o te iwi i roto i aua mahi.

He ākonga tohu kairangi a Te Kapua O’Connor (Ngāti Kurī, Pohūtiare) kei Te Wānanga o Waipapa, i raro i te Tari Māori me te Tari Moana-Nui-ā-Kiwa i Waipapa Taumata Rau, Tāmaki Makaurau. I te tau 2017 ki te tau 2020, ka tū a Te Kapua hei kairapu mō tētahi kaupapa Marsden Fast-Start, ko Melinda Webber te kaihautū. He rapu mātauranga e hāngai ana ki ngā tūpuna o Te Tai Tokerau, ko te pukapuka nei te hua. I te tau 2020, ka whiwhi karahipi tohu kairangi a Te Kapua i te whare wānanga o Tāmaki Makaurau hei tautoko i tana whai i te tohu kairangi. Ka āpititia mai hoki te karahipi Tā Hemi Henare i te tau 2021, nā Te Kōhanga Reo. Ko te kaupapa o tana tohu, ko ngā tikanga o te ahikā, he whakawhānui atu i ngā mōhioranga, he whakamātautau hoki i te tika o ngā kōrero mō tēnei tūwhai kaupapa kei a tātou i te rā nei.

 

Kaiwhakamāori

Ko Quinton Hita (Ngāpuhi, Ngāti Ueoneone, Ngāti Tautahi) te kaihautū o Kura Productions, mai i te tau 2004, tae noa ki te tau 2021 (Mt Zion, Ahikāroa, Maui’s Hook, Kōwhao Rau, Pūkoro). Nāna hoki te kamupene i taua wā. Ko ana mahi pāpāho, ka nui te tini. He kaikōrero reo irirangi, he kaituhi, he kaiwhakaari, he kaihautū hōtaka hoki. Nā tana mōhio ki te kōrero Māori i whiwhi ai ia ki ana mahi, tīmata mai i te reo irirangi, mea rawa atu, ko Mai Time i runga i te pouaka whakaata. I ōna wā, he kaiwhakaari. Ko Crooked Earth tērā. Ko Shortland Street hoki tērā. He mahi anō wāna i Shortland Street, he kaituhi, he kaiwhakatikatika tuhinga anō hoki. I ngā tau tata ake nei, he maha ngā taumata reo, taumata mātauranga, whānau, whare wānanga, pāpāho hoki i noho ai ia. He reo tautoko i te reo o Ngāpuhi, mai rānō, koia anō tērā ko te kaupapa o tana mahi hou i ēnei rā, ko Māori Minute.

 

Endorsements

‘Ko te paiherenga o ēnei kōrero mō ngā tūpuna o Te Tai Tokerau e Melinda Webber rāua ko Te Kapua O’Connor, he tohu i te kaha me te manawanui o ō tātou tūpuna mai rānō. Ina mōhio tātou ki ā rātou mahi, ka nui atu te mōhio i pēhea te pānga mai o aua mahi ki te hapū, ki te iwi, otirā, ki te āhua noho o te iwi whānui i te rā nei.’ 
— He wāhanga nō te kupu mātāmua a Te Kāwana-Tiarana, Kahurangi Cindy Kiro (Ngāpuhi, Ngāti Hine, Ngāti Kahu)

‘Mā te torotoro i ngā mahi hirahira a ō tātou tūpuna maruwehi, ka hono atu tātou ki te hōhonu me te whānui o ō tātou whakaheke, me ō tātou tika. He mea whakamīharo ēnei kohinga pūrākau.’ 
Bernard Makoare (Te Uri o Hau, Ngāti Whātua, Te Waiāriki, Te Kai Tūtae, Te Rarawa, Ngāpuhi Nui Tonu)

‘Tātou e aroha nei ki te reo o Te Tai Tokerau, mea nei te pukapuka mā tātou. Kikī ana i te kōrero tuku iho, he mea whakamāori e tō tātou whanaunga e Quinton. Māku ki a tātou, ko tēnei whakamāoritanga, e kore e taea e tētahi atu kia pēnei rawa te māori tūturu o te whakaaro, kia pēnei rawa Te Tai Tokerau mārika o te reo. Kua hora ki mua i a tātou tēnei hākari nui, hoi anō te kōrero, e kai e te iwi, e kai!’ 
Te Kurataiaho Kapea (Ngāti Whātua)